گفتگو با تراب ثالث در باره تاريخ گرايش سوسياليزم انقلابى و انقلاب ايران. بخش سوم: ١٣٦٤ ـ ١٣٦٠
گفتگوى ئاسو فولادى، يعقوب كيا و خبات مازيار با تراب ثالث در باره تاريخ گرايش سوسياليزم انقلابى و انقلاب ايران
گرایش کُلِکتیویستی، با طرح شعارهای باصطلاح رادیکال –مثل کنفدرالیسم دموکراتیک، لیبرتارین مونیسیپالیسم و غیره- سعی دارد تا مبارزه طبقاتی-کارگری در خاورميانه را متشتت کند و نیروهای چپ و رادیکالِ را به حمایت از نوعی اتوپیسم بکشاند. این سلسله نوشتارها که از تحلیل «روژآوا» آغاز شدند و نقش سیاسی حزب پ.ک.ک و جریانات وابستهاش را در صحنه سیاسی امروزِ منطقه آشکار کردند، سپس به نقد و بررسی آموزههای نظریهپردازان این طیف، از اکنون تا گذشته (اوجالان، بوکچین و باکونین)، و اشکال بازتولید این آموزهها، در عینیت سیاسیِ تاریخ حاضر پرداخته اند.
گزیده‌ای از کتاب «امپراطوری کنوئتو-آلمانی و انقلاب اجتماعی» است که در مجموعه آثار باکونین٬ زیر تیتر ”Fragment” آمده است. ترجمه: نازنین و یامین
در اواخر سال ۱۸۷۴ مارکس در یک دفترچه یادداشت به زبان روسی٬ گزیدههایی از کتاب اخیر باکونین تحت عنوان «استاتیسم و آنارشی» را رونویسی کرد و نظراتش را در حاشیه آن نوشت. متن حاضر عینا از روی همان یادداشتها تنظیم گردیده که اولین بار از آلمانی به انگلیسی ترجمه شد و در کتاب «فلسفه سیاسی باکونین» اثر جی. پی ماکسیموف بچاپ رسید.
انگلس در باره اتوریته - ترجمه به فارسی: نازنین و یامین
گذاری نظری- تاریخی به چگونگی پاگیریِ ایده کمونالیسم که از جانب بعضی چپها٬ آنارشیستها و کمونیستهایِ سابق٬ به عنوان یک راهکارِ سیاسیِ متکامل و مدرن تبلیغ میشود.
نگاهی به روژاوا و تاریخچه تاسیس «فدراسیون شمال کردستان»، نقش حزب کارگران کردستان و رهبری این حزب و ارائه ثحلیلی از پایه های مادی پاگیری روژاوا در بطن مناسبات اقتصادی، سیاسی، تاریخی و ژئوپولیتیکی خاورمیانه
تاريخ مسکوت، بخش ٢ (٦١ ـ ١٣٥٧), گفتگوى ئاسو فولادى، يعقوب كيا و خبات مازيار با تراب ثالث – تابستان ١٣٩٦ - برگردان از نريمان خاورى
بخش دوم از تاريخچه گرايش سوسياليزم انقلابى در ايران. اين بخش به چند سال اول انقلاب اختصاص دارد.
بخش اول – گروه کندوکاو
وقتی به تاریخ معاصر جنبش سوسیالیستی و انقلابی ایران می‎نگریم همانند بسیاری از نقاط دیگر جهان، هژمونی و صدای مسلط – جدا از روایت مسلط و کر کننده‏ی حاکمان- حتا در روایت رخدادها نیز همانگونه است که در هنگامه‏ی وقوع خود این رخدادها و مبارزات بوده است؛ یعنی سلطه و فرادستی روایت جریاناتی از جنبش که یا گوش به فرمان فرامین مسکو داشته‏اند و یا دل در گرو ناز و کرشمه‏های پکن و اقمار آن. سنت «سوسیالیزم انقلابی» که فعالیت‏ها و مبارزات خود را ابتدا از دل جریان منسوب به تروتسکیزم و بين‌الملل چهارم و با انتشار کندوکاو آغاز کرد با این وصف سنتی است که هم نه فقط در هنگامه‏ی جنبش صدای مسکوت و حتا ممنوع و سرکوب شده بوده است بلکه در بازبینی رخدادهای تاریخ معاصر در بسیاری از به اصطلاح تاریخ‏نگاری‏ها - نه به سبب ناحقیقی بودن تحلیل‏ها و راهکارهایش بلکه به سبب قلت کمّی اعضایش و ضرب و شتم ساير گروه‌ها - اغلب فاقد آن اهمیتی تلقی شده است که چیزی بیش از چند برگ از تاریخ معاصر چپ ایران بدان اختصاص داده شود. اینکه انواع و اقسام استالینیزم روسی و چینی و روح کلی این نوع سوسیالیزم چه میزان در این برخورد سرکوبگرانه و طرد‌کننده و در به حاشیه‏رانی سنت سوسیالیزم انقلابی در ایران مؤثر بوده و چه میزان معیار اعظم کانفرمیستی-پوزیتیویستی تعداد اعضای یک جریان آنقدر اهمیت ندارد که دریابیم امروزه دیگر حقیقت را بر اساس تأییدیه‏های اردوگاهی یا کمیت یک جریان نسنجیم. اگر برای بشر همواره به بیان درنیامدن معادل به حساب نیامدن و در نهایت ناموجود بودن بوده است، حتا با اختصاص درصدی از احتمال قابل تصور به اینکه ممکن است حقیقت نه در روایت تهیه‏کنندگان شکست جنبش انقلابی گذشته، و بنابراین نه در ندامت و هزیمت‎طلبی‏های آنان – و یا بالعکس لجاجت دگماتیک بر سر شعارها و چسبیدن به سکت‏های سابق- که شاید در پرداختن به روایت نیروهایی است که تحلیل‏های‏شان از انقلاب سفید تا ضدانقلاب سیاه و تاکنون، بخش زنده و تأمل‏برانگیزی از جریانات انقلابی ایران بوده‏است، آنگاه بیش از پیش لزوم طرح و انعکاس روایت این نیروها احساس می‎شود. طنین افکندن چنین روایتی نه برای نشستن پای قصه‏های قشنگ و تلخ قدیمی‏ترهای جنبش، نه برای برپاکردن جلسات اعتراف و ندامت علنی، نه جهت منم منم کردن‏های مرسوم پست‏مدرنیستی این روزگار فضای مجازی، و نه برای صرف روایت آنچه گذشت بلکه برای حقایقی است کمتر شنیده شده که شاید دیگر زمان آن رسیده باشد تا مجالی یابند تا هم زندگی آنگونه که بود را روایت کنند و هم اینکه ما نیز به میانجی آن‏ها شاید راهی به بیرون از قفسی که در آن به سر می‌بریم را بیابیم.
توضيحات مترجم در باره فرانتس ياکوبوفسکى
ترجمه از انگلیسی: ى. ک.
سرمایه داری محتضر اما وحشی؛ بورژوازی ورقبایش؛ بحران ها، شورش ها و راه حل ها؛ سوسیالیست ها و راه انقلابی سوسیالیسم مارکسی؛ سوسیالیزم انقلابی و ایران معاصر.
مسئله استراتژى انقلابى - در باره : مارکس و تئورى انقلاب؛ انقلاب سياسى و انقلاب اجتماعى؛ تکاليف انقلاب؛ انقلاب سوسياليستى؛ درازاى استراتژى؛ مبحث استراتژى در انقلاب روسيه؛ تئورى انقلاب مداوم.
ريشه هاى معاصر بحث؛ مارکس و ديکتاتورى پرولتاريا؛ دولت و حکومت؛ شکل حکومتى ديکتاتورى پرولتاريا.
سوسياليزم و شعار مجلس موسسان: طرح مسئله؛ تجربه انقلاب ايران؛ انقلابات بورژوايى و سوسياليستى؛ اپوزيسيون راست؛ اپوزيسيون چپ؛ طفره روى در مواضع؛ تجربه انقلاب روسيه؛ دولت کارگرى و مجلس موسسان؛ سناريوهاى تاريخى.
در باره وجه توليد آسيايى: اهميت نظريه وجه تولید آسیایی؛ مارکس و وجه توليد آسيايى؛ مشخصات وجه توليد آسیایی؛ وجه توليد آسيايى در ايران.
چند سالی پیش¬تر در تیرماه ۱۳۹۰ نخستین قسمت از فلسفه¬ی¬ علم یا به بیانی رئالیسم انتقادی روی باسکار «این چشمه¬ی خشک¬ناشدنی که سخت مشتاق است تا سراسر آینده را سیراب کند» را در زمینه¬ی علم طبیعی در مجله¬ی آلترناتیو منتشر کردم. در آن قسمت نخست، تلاش کردم تا شالوده¬های نظری رئالیسم انتقادی را با استناد به نوشته¬های باسکار و همکار خوبش اندرو کلیر پیرامون فلسفه¬ی علم به طور مختصر توضیح دهم. در حالی که آن نوشتار هنوز نیازمند توضیحات اضافی، تکمیل و ویراست است، بنا به شرایط و نیازهای روز و در ضمن برای ارائه¬ی پاسخ به شماری از پرسش¬های بااهمیت در باره¬ی فلسفه¬ی علم اجتماعی و برهم کنش ساختار و عاملیت که یکی از مسائل اصلی رشته¬ی جامعه¬شناسی است دست به کار تهیه¬ی قسمت دوم از معرفی آرای باسکار و رئالیسم انتقادی گشتم که پیش روی خواننده قرار دارد...
به بهانه‌ی انتشار کتاب "گفتگوهایی با گئورگ لوکاچ" ترجمه‌ی امید مهرگان
در معرفی کتابِ "رقص دیالکتیک: گام‌هایی در روش مارکس" _ پراکسیس
معرفی کتاب "درک مارکس از جنسیت و خانواده" - جنی موریسون - ترجمه از ارغوان
ترجمه: آرمین نیکنام
معرفى مفاهيمى چند از روش شناسى کريستوفر آرتور
معرفى گروندريسه و مباحثات مارکس در باره جوامع پيشا سرمايه دارى و غير غربى
تفسيرى چند بر سرمايه بطور عام وساختار سرمايه مارکس - ترجمه از حسن آزاد
اين مقاله مقدمه اى است که رابرت آلبريتون بر ترجمه فارسى کتاب ديالکتيک و شالوده شکنى در اقتصاد سياسى نوشته است. ترجمه از فروغ اسدپور
نقدى بر مباحثات اقتصاددانان نوليبرال براى يک سان دانستن تعديل هاى ساختارى در عرصه اقتصادى و دموکراتيک سازى در عرصه سياست در ايران
ترجمه فصل دوم از کتاب رابرت آلبريتون به همين نام - مترجم کيانوش ياسائى
مرورى بر بحث دولت رانتير در ايران و سياست هاى اقتصادى
تخمينى از حجم تعديل نيروى کار در صنايع نفت
ريشه هاى گرسنگى در اقتصاد ايران
مجازات تکدى گران خود نوعى جرم است.
نقد نظريات کوجين کاراتانى و چپ به اصطلاح پسا مارکسيست ايرانى
مرورى بر نظريات آلبريتون در باره باز انديشى فلسفى اقتصاد سياسى با توجه خاص به منطق سرمايه مارکس.
برگردان فروغ اسد پور
از طرف هسته لندن گرايش سوسياليزم انقلابى – نوشته تراب ثالث
از اسناد بحث داخلى دفتر بين الملل چهارم نوشته صابر نيکبين (تراب ثالث) عضو کميته بين المللى
از اسناد بحث داخلى دفتر بين الملل چهارم نوشته صابر نيکبين (تراب ثالث) عضو کميته بين المللى
با اين شماره کندوکاو انتشار دوره جديد اين نشريه از سر گرفته مى شود. دوره نخست که شامل هشت شماره و يک ويژه نامه بود توسط جمعى از انقلابيون سوسياليست که در شرايط تبعيد محمد رضا شاهى بسر مى بردند منتشر شد و خود را در خدمت گسترش مارکسيزم انقلابى در خارج و داخل ايران قرار داده بود. به پشتوانه قيام بهمن ماه اکنون امکان داريم که همان اهداف را در خود ايران دوباره دنبال کنيم. بويژه در اوضاع کنونى که شناخت و فهم سياسى مسائل انقلاب و ضد انقلاب در پيش روى هر مبارزى قرار دارد اميدواريم صفحات اين نشريه راه گشاى چنين شناختى واقع شود.
حمله ها و کوشش هاى پى در پى و رو به افزايشى که از همان نخستين روزهاى پس از قيام بهمن ماه از سوى روحانيت و حکومت عليه پيشرفت مبارزه طبقاتى و عليه دست آوردهاى جنبش ضد استبداد و ضد سلطنت انجام گرفت٬ پس از دورانى از شگفتى٬ ناباورى و سپس خشم و درماندگى اينک لايه هاى وسيعى از مبارزين آگاه و نيز گروه بسيارى از توده کارگران٬ دهقانان٬ زنان و مليت ها را به طرح اين سئوال – و البته جستجوى جواب آن – واداشته است که بر سر انقلاب چه آمده است؟ چگونه مى توان اين پرسش را آگاهانه و انقلابى پاسخ داد که پس از پيروزى يکى از گسترده ترين قيام هاى شهرى تاريخ معاصر عليه يکى از خونخوارترين حکومت هاى استبدادى بايد هر روز شاهد شديد ترين حمله ها عليه ابتدائى ترين حقوق اجتماعى و فردى باشيم؟
براى مبارزات کرگران٬ همچون ساير زحمتکشان٬ قيام بهمن ماه نقطه عطفى بود. با درهم شکستن ابزار سرکوب و خفقان دولتى و مسلح شدن مردم توازن قوا مابين زحمتکشان و طبقه حاکم تغييرى کيفى کرد... شوراها در سطوح مختلف ايجاد مى شد و کارگران مى کوشيدند از انتصابات نابجا و بازگشت ترورر و خفقان به محيط کارخانه جلوگيرى کنند. سالن ها و اطاق هاى دانشگاه ه و زمين هاى باير اطراف تهران مرکز جلسات پيا پى کارگران کارخانجات مختلف شد. خانه کارگر بدست خود کارگران افتاد و به مرکز تجمعات کارگران و بيکاران بدل گشت. همه جا صحبت از سنديکا و ايجاد سنديکاى واقعى٬ اتحاديه واقعى و کنفدراسيون سراسرى کارگران بود... امروز پس از ۵ ماه که از قيام مى گذرد از آن شور و شوق اوليه چندان خبرى نيست... علت اين پديده فروکش مبارزات نيست بلکه بى نتيجه ماندن آن مبارزات مشخص در جهت سنديکاهاى مستقل توده اى است. آن چه از آن همه شور و مبارزه بيرون آمد تعدادى سنديکاى کاقذى است که تشکيلات واقعى آن از هيات موسس فراتر نمى رود. تعدادى سنديکاى وابسته به دولت و در خدمت کارفرما که منجمله توسط حزب توده ايجاد شده عملابا سنديکاهاى زرد سابق تفاوتى ندارند.
در دوره مبارزات عليه نطام سلطنتى و آغاز موج وسيع اعتصابات کارگرى ما شاهد پيدايش کميته ها و شوراهاى کارگران و کارمندان بوديم. اين تشکل ها در صورت گسترش و سراسرى شدن مى توانستند پايه هاى قدرت توده اى و حاکميت مستقيم کارگران و زحمتکشان را تشکيل دهند. اما بجاى چنين حکومتى رژيمى انتصابى و بورژوايى بر ايران تحميل شد. يکى از غنى ترين تجربيات طبقه طبقه کارگر در اين زمينه انقلاب ۱۹۰۵ و ۱۹۱۷ روسيه بود. مقاله زير اقتباسى است از جزوه اى بقلم آندره نين يکى از رهبران جنبش کارگرى اسپانيا که به منظور شناساندن تجربه شوراهاى کارگرى روسيه به کارگران اسپانيا نوشته شده بود. ترجمه فارسى اين مقاله قبلا در کندوکاو شماره ۷ منتشر شده است. خسرو رضوى
اداى سهم لئون تروتسکى به نظريه و عمل مارکسيستى
مصاحبه دنيس برژه با ارنست مندل در باره ماهيت طبقاتى دولت شوروى
دموکراسى سوسياليستى و ديکتاتورى پرولتاريا - قطعنامه پيشنهادى دبير خانه بين الملل چهارم به کنگره
بررسى اهداف و نتايج "انقلاب سفيد" - نوشته صمد راد (تراب ثالث)
بررسى اهداف و نتايج "انقلاب سفيد" - نوشته صمد راد (تراب ثالث)
بررسى اهداف و نتايج "انقلاب سفيد" - نوشته صمد راد (تراب ثالث)
Imperialist Defeat in Vietnam
امپرياليزم و مساله سرمايه مالى عرب و ايرانى
انقلاب ظفار
تغيير جهت سازمان آزادى بخش فلسطين
مارکسيزم و انقلاب
در باره کتاب سولژنيتسين "مجمع الجزاير گولاگ"
خاطرات يک گارد سرخ
چشم اندازها و وظايف انقلاب در شرق
مارکسيزم يا فمينيزم
حزب کمونيست عراق و مساله کردستان
انقلاب عرب و مساله فلسطين
بررسى جزوه م.ر. "مساله استالين" - نوشته صمد راد (تراب ثالث)
نقد و بررسى جزوه "در باره ستم کشيدگى زن در ايران" بقلم آذر عاصى و فروغ راد٬ انتشارات فانوس٬ ۱۳۵۱
معرفى کتاب: آثار ا. سلطانزاده٬ انتشارات مزدک٬ ۱۹۷۴